مقدمه
قوميت عبارت است از گروهي با سنت هاي فرهنگي و احساس هويتي مشترك كه به عنوان يك گروه فرعي از يك جامعه ي بزرگ تر مشخص مي شود و داراي استقلال ديني، زباني و فرهنگي مي باشند.در تعریفی دیگر قوم را مجموعه ای از افراد و گروههای پیوسته گویند که دارای روابط پیشینه پیوند خانوادگی و سرگرفته از یک تبار بر اثر گسترش یک یا چند خانواده پیوسته باشند، و این مجموعه دارای نژاد ،زبان وفرهنگ و منطقه زیست مشترک باشندمعرفی کرده اند(یوردشاهیان،1380: 11).ایران کشوری است متشکل از اقوام مختلف که هریک دارای زبان و فرهنگ خاص خود می باشند،که بخشی از منش قومیتی اقوام حاصل این عوامل و بخشی دیگر در نتیجه محل استقرارجغرافیایی و نوع معیشت به دست آمده است . درتکامل اجتماعی هر قومیتی سه عنصر انسان ، ابزار و روابط تولید ملاحظه می شود.(میثمی، 1387: 2)و این تکامل دربرگیرنده تکامل زبان ،قومیت ،فرهنگ و روابط اجتماعی است. (همان:3 ) محورهای اصلی نهضت صد سال اخیردر ایران استقلال،آزادی ،عدالت ، توسعه و پیشرفت بوده است.ودر زمان رخداد انقلابات و بحرانهای اخیر اقوام مختلف جهت رسیدن به مطالب بالا جهت فرایند تکامل خودتلاش کرده اند. تمرکز ساختار حکومتی در ایران موجب بوجود آمدن شبهه عدم مشارکت سیاسی ،اقتصادی و... اقوام در پهنه مدیریت ساختارکشوری گردیده است.به نحوی که این تمرکز و علل دیگر (از جمله مذهبی ) محورهای نهضت های اخیر ذکر شده را تحت تاثیر قرار داده و سو مدیریت داخلی و هجمه های خارجی منجر به ایجاد بستری با دیدسیاسی - امنیتی گردیده است.از سویی گسترش فزاینده فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در سال های اخیر باعث تحول بی سابقه چشم اندازهای ملی و بین المللی شده است و برخی معتقدند که این فناوری و تکنیک عمده ترین دستاورد در روابط ومناسبات انسان- تولید است وبسط تکنیک را فی الواقع عین کمال بشر دانسته (داوری اردکانی ،1393: 57 )چرا که تکنولوژی فناوری اطلاعات و ارتباطات امروزه دارای نقش مستقیم در تکامل اجتماعی بشر و در راستای توسعه ، بهره وری یا تسلط بیشتر بر فضا می باشد.لذا امروزه یکی از هزاران کارکرد فضای سایبری کاهنده هزینه های سیاسی - اجتماعی و به عنوان قوام دهنده اندیشه های سازمان یافته مورد استفاده است تا جاییکه برخی این تکنولوژی را از اهرمهای اصلی فرماندهی نظام سیاسی ، اقتصادی و ... می دانند. در وهله اول و یک نظر اجمالی آنچه که از تاثیر گذاری فضای سایبری بر عملکرد اقوام ملاحظه میشود ، عملکرد سلبی فضای سایبری بر روند اتحاد و انسجام بیشتر اقوام است . به طوریکه القا کننده رجحان هویت قومی بر هویت ملی می باشد.این مقاله در پی شناخت آسیب شناسی عدم اتحاد قومیت ها و راههای انسجام بخش اقوام با حکومت مرکزی با استفاده از سایبرنتیک می باشد.
مبانی نظری تحقیق
- شناسایی مطالبات عمده قومیتها
اقوام در یک کشور با آیده های گوناگون، مذاهب مختلف، فرهنگهای پربار و متنوع و استعدادهای سرشار، جزء سرمایه های اجتماعی محسوب میگردند. جمع بندی این سرمایه های اجتماعی و بکارگیری استعداد های بالفعل آنان خود بمثابه عامل اساسی، بر رشد و توسعه و ترقی کشور تاثیر بسزایی دارند. اگر کشور های پیشرفته امروز در مسیر ترقی و توسعه و قدرت قرار گرفته اند باید یکی از عوامل اساسی این پیشرفت را در بکار گیری این سرمایه های اجتماعی شان در امر توسعه و ترقی، دانست . دولت ها با متراکم ساختن این امکانات، قدرت مانور بیشتری یافته و با این داشته ها درجاده رشد، ترقی و پیشرفت گام نهاده اند(wahdatnews) از طرفی نقش اقوام به عنوان تم جمعیتی موزاییک کشوری در موقعیتها و مکانهای و مختلف در غیر از مکان نخستین تغییر میکند.لکن پیدایش نیازهای نوین ناشی از دگرگونی های قرن بیستم به عنوان عمده ترین چالش های موجود رویارویی هویت و همبستگی ملی ایران قلمداد شده و پنج اصل اساسی زیربه عنوان ارکان بنای اتحاد و انسجام قومیتها می باشد.
- نیاز به آزادی های سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی
- نیاز به دسترسی برابر به فرصت ها و امتیازات ملی
- نیاز به توزیع عادلانه ثروت بین مناطق گوناگون کشور
- نیاز به نبود تبعیض جنسی و برابری حقوق زن و مرد
- نیاز اقلیت ها به برخورداری از حقوق و امتیازات برابر با سایر ایرانیان
مهمترین مسایل نزد اقوام مختلف ارزش های مذهبی ،فرهنگی و هویتی مختص همان قوم می باشد و کمترین خواست ایشان ارج نهادن و به رسمیت شتاختن مجموعه سنن و فرهنگ ایشان حداقل در پهنه زیستیان می باشد. اصول بالا به عنوان زیر بنای انسجامی و درخواستی اقوام به عنوان اصول و ارکان مشترک تمامی قومیتها مدنظر است .
- مسائل بحران زا اقوام
محل سکونت اقوام ایرانی معمولاً مناطق مرزی است .در این ارتباط گسست های مختلفی از جمله فرهنگی ، زبانی ، مذهبی و ... بین اقوام ساکن درکناره ها ومرکز ونیز عوامل و عناصر اصلی حکومت مرکزی مشاهده میشودکه وجود این مسائل را میتوان در امنیتی شدن وضع مناطق مذکور مؤثر دانست.به نحوی که رشد این چالش ها منجر به تشکیل مناطقی با بار ژئوپلیتیک فرهنگی(ژئوکالچر) اقوام میشود.علاوه بر این استقرار اقوام در حاشیه و مناطق مرزی مساله الحاقی گری را از سوی برخی کشورهای همسایه تشدید کرده است . الحاق گری به جریانی اشاره میکند که یک دولت براساس وجود بخشی از جمعیت همقوم خود (چه واقعی و چه خیالی) درصدد الحاق آن بخش از سرزمینهایی است که در قلمرو کشور دیگری است (احمدی ، روزنامه ایران ). در خصوص اقوام اگر قدرت و ضوابط مربوط به آن بیشتر بر ساختار سنتی- خویشاوندی متکی باشدو به همان نسبت انسجام اجتماعی سنتی تر، از منظر حکومت مرکزی افزایش دهنده تهدیدات با بعد امنیتی می باشد.
- ویژگیهای فضای سایبری
فناوری اطلاعات و ارتباطات متحول کننده و سو دهنده افکار ، تمایلات و خواستهای بشری گردیده است . این تکنیک منجر به تحول و دگرگونی در اجتماعات بشری گردیده .از مهمترین تاثیرات فضای سایبر بر سایه فعالیتهای بشری خلق جامعه بصورت شبکه ای و در هم پیچیده می باشد. ویژگی های جامعه شبکه ای همچون اقتصاد اطلاعاتی، فرهنگ مجازی و کاهش اهمیت زمان و مکان در تعاملات اجتماعی ویژگی متمایزی به هزاره سوم بخشیده است که اصل بنیادین آن اهمیت محوری فرد در عرصه فعالیت های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با بهره گیری از ابزارهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی است. جوزف نای در توصیف فضای سایبر مینویسد: فضای سایبر را میتوان به صورت لایههای زیادی از فعالیتها تصور کرد، اما برداشت ساده و اولیه آن را به صورت یک رژیم مرکب منحصر به فرد را از خصوصیات فیزیکی و مجازی به تصویر میکشد.(نای ، 1393) ارکان اصلی فضای سایبر که در هر تعریفی وجود دارند عبارتند از:تاسیسات فنی (سخت افزار و نرم افزار ) ، اطلاعات و افراد.در چنین فضایی مجموعه هایی از ارتباطات درونی انسانها از طریق کامپیوتر و مسائل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی شکل می گیرد.مهمترین خصوصیات این فضا به شرح زیر است :
- دیجیتالی بودن: به توانایی کاربر در تغییر فضا بر اساس علاقه و تمایلات فردی فرد اشاره دارد
- حافظه مجازی : مهمترین خصوصیت فضا آزادی انتشار اطلاعات است. حافظه مجازی اینترنت این فرصت را فراهم کرده است تا با انباشتی از اطلاعات در این فضا روبرو باشیم. این مسئله در تناقض با سیاست محدود سازی قرار دارد. اینترنت ضد سانسور است و امکان دسترسی به هر نوع اطلاعاتی در آن فراهم است.
- تعاملی بودن : فضای سایبر یک رسانه دو طرفه است ؛به این معنا که هم تولیدکننده متن در این فضا و هم مصرف کننده آن در ادامه امر تولید با یکدیگر در ارتباط هستند و از هم تأثیر می پذیرند. تعاملی بودن این فرصت را برای کاربران اینترنتی فراهم می کند تا در برخورد با فضای اینترنت فرصت دخالت آرا و نظرات خود را دائما داشته و از نظرات دیگران نیز مطلع شوند.
- فرا متن بودن: هایپر تکست بودن به معنای این است که هر صفحه از اینترنت در خود صدها لینک به دیگر صفحات اینترنتی دارد. به این معنا که کاربر، قدرت گزینش و انتخاب بسیاری دارد و با وارد شدن به این فضا و قرار گرفتن در یک موقعیت خاص به راحتی می تواند از آن صفحه خارج شده و وارد فضای جدیدی شود که این توانایی توسط لینک های موجود در صفحه به او داده می شود.
- واقعیت مجازی: در فضای سایبری کاربر می تواند محدودیت های دنیای واقعی خود را جستجو کند اما بدون مرزهای دنیای واقعی، شکل گیری شخصیت های اینترنتی در شهرهای اینترنتی به معنای شکل گیری دنیای جدید است که اگر چه از دنیای واقعی ریشه می گیرد، اما امکانات ویژه ی این فضا یک واقعیت مجازی را شکل داده است ؛ واقعیتی که اگر چه در دنیای واقعی معنایی ندارد اما در حیطه ی اینترنت به خوبی عمل می کند و ناخواسته نتایجی نیز در دنیای واقعی به جا می گذارد
- غیر مرکزی بودن : هیچ مرز و حکومتی حاکم فضای اینترنتی نیست. این اصل در واقع اصل حاکمیت حکومت ها به چالش میکشاند.(نور محمدی،1388 : 31 )
- جهانی و فرامرزی بودن
- دستیابی آسان به آخرین اطلاعات
- جذابیت و تنوع
آزادی اطلاعات و ارتباطات
***در صورت نیاز به تمام مقاله طفا با مدیر سایت تماس بگیرید ***
نظرات شما عزیزان: